Verantwoording Monitor Brede Welvaart Groningen
Brede welvaart gaat over alles wat het leven ‘de moeite waard maakt’. Dat is het uitgangspunt achter het concept ‘brede welvaart’. Het is dus van belang om de ontwikkeling en groei van een gebied niet alleen uit te drukken in geld en economische groei, maar ook door te kijken naar de kwaliteit van leven, en hoe dat samenhangt met vele andere factoren.
Sociaal Planbureau Groningen monitort de brede welvaart in de provincie Groningen. De cijfermatige basis hiervoor ligt in de Regionale Monitor Brede Welvaart van CBS, aangevuld met demografische informatie, typische Groningse aspecten en het inwonersperspectief. Deze monitor is bedoeld voor het onderbouwen en ondersteunen van beleid, maar ook als afwegingskader voor overheden, bedrijven en burgers om de brede welvaart in de regio te versterken.
Meten van brede welvaart
Wat is brede welvaart? In onze alledaagse werkelijkheid staat welvaart voor veel méér dan alleen ons inkomen of het bruto binnenlands product. We kijken daarom tegenwoordig ook veel breder, namelijk naar de brede welvaart. Het is een nieuwe manier van kijken naar de samenleving. Integraal, met oog voor alles wat voor onze inwoners van waarde is: hoe schoon de lucht is die we inademen, hoe gezond we zijn, hoe veilig we ons voelen en hoeveel vertrouwen we in de overheid hebben. Daarbij kijken we niet alleen naar het hier en nu, maar ook naar de gevolgen van ons handelen voor onze kinderen en kleinkinderen. Internationale consensus over het concept brede welvaart leidde tot een internationale maatstaf om de brede welvaart te meten.
Voor het monitoren van de brede welvaart op regionaal en lokaal niveau nemen we het conceptuele kader van de Monitor Brede Welvaart & de Sustainable Development Goals (MBW & SDG’s) van CBS als uitgangspunt. Het CBS heeft in 2018 de landelijke MBW ontwikkeld. Deze monitor bevat een breed scala aan indicatoren en is ontwikkeld om de kwaliteit van het leven in het ‘hier en nu’ te meten, maar ook de impact van de brede welvaart nu op de toekomst (later) en op andere gebieden (elders). Drie dimensies worden onderscheiden: ‘hier en nu’, ‘later’ en ‘elders’. In 2020 heeft het CBS de landelijke monitor doorontwikkeld in de ‘Regionale Monitor Brede Welvaart’. Daarmee is de Monitor Brede Welvaart via een dashboard op de website van CBS op provinciaal, regionaal en gemeentelijk niveau beschikbaar.
Onder de dimensie ‘hier en nu’ valt een breed pallet van acht thema’s, uiteenlopend van materiele welvaart tot welzijn en wonen. Het geeft inzicht in de concrete materiële welvaart, de kwaliteit van de omgeving, persoonlijke kenmerken van inwoners en het algemeen welzijn (Horlings & Smits, 2019). Elk thema wordt gemeten met meerdere indicatoren. De thema’s en indicatoren zijn uitgewerkt in de zogenaamde CES-recommendations, een statistisch raamwerk dat is opgesteld door de Verenigde Naties, OESO en Eurostat. Deze thema’s zijn ontleend aan de literatuur en eerdere rapporten over welvaart, welzijn en menselijke behoeften (vgl. Brundtlandrapport (WCED,1987); Commissie Stiglitz, 2009; OECD, 2011).
Werkwijze Monitor Brede Welvaart Groningen
Sociaal Planbureau Groningen verrijkt met haar Monitor Brede Welvaart Groningen de cijfers uit de Regionale Monitor Brede Welvaart van CBS met inwonerperspectief en een regionale duiding. De monitor geeft zo een integraal overzicht van hoe het is gesteld met de brede welvaart binnen de Groningse context, in een bepaalde periode. Daarmee ontstaat een kader voor de regionale analyse van brede welvaartsontwikkeling.
De beschrijving van de brede welvaart in Groningen gebeurt op basis van:
- De 33 CBS-indicatoren binnen de dimensie ‘hier en nu’;
- Cijfers over de bevolkingsontwikkeling in Groningen, en enkele aanvullende indicatoren die relevant zijn voor de Groningse context;
- De ervaringen en meningen van inwoners. Hoe waarderen Groningers de verschillende aspecten van brede welvaart? We volgen hiervoor longitudinaal diverse subjectieve aspecten van brede welvaart via ons burgerpanel, het Groninger Panel.
We volgen met de Monitor Brede Welvaart Groningen langjarig meerdere thema’s die gezamenlijk een beeld schetsen van de trends in brede welvaart. We maken vergelijkingen tussen de gemeenten onderling en tussen de provincies en Nederland. We duiden vervolgens met onze partners de uitkomsten en bieden handelingsperspectief voor beleid en streven met onze cijfers en onafhankelijke analyse naar een beter geïnformeerde discussie over de brede welvaart in onze regio.
Perspectief van inwoners centraal – Groninger Panel
Door in te zoomen op het perspectief van de inwoners, krijgen we steeds beter inzicht in hoe het gaat met de Groningers op verschillende aspecten van brede welvaart. Hoe is de brede welvaart verdeeld over verschillende bevolkingsgroepen binnen de provincie? En welke aspecten van brede welvaart zijn volgens Groningers cruciaal voor een fijn leven? Daarvoor benutten we het Groninger Panel.
Het Groninger Panel is in 2013 opgericht als online burgerpanel van Sociaal Planbureau Groningen. Het is een kwalitatief onderzoeksinstrument waarmee de ervaringen en meningen van inwoners van de provincie Groningen in beeld worden gebracht. Het Groninger Panel bestaat op dit moment uit ruim 7.000 panelleden en is een afspiegeling van de Groninger bevolking van 18 jaar en ouder. Het Groninger Panel ontvangt circa 10 keer per jaar een vragenlijst over zeer uiteenlopende onderwerpen die spelen binnen de provincie Groningen.
In het najaar van 2022 vulden 2.407 panelleden (40%) een uitgebreide vragenlijst in over diverse subjectieve dimensies van brede welvaart. Sinds 2016 wordt deze vragenlijst iedere twee jaar aan de burgerpanels in Groningen, Friesland en Drenthe voorgelegd.
