Werk en inkomen

Minder contact en meer stress op het werk

Bijna 6 op de 10 inwoners met een inkomen uit werk geeft aan dat ‘corona’ (ook) negatieve veranderingen in het werk teweeg heeft gebracht. Met name sociale en mentale aspecten van werk worden veel genoemd: minder contacten met collega’s, meer werkdruk of stress, en een minder goede balans tussen werk en privé. (Gedeeltelijk) verlies van werk, opdrachten of inkomsten speelt bij 12% van de respondenten met werk als belangrijkste bron van inkomsten. Dit is een stijging ten opzichte van april, toen was 9% werk of opdrachten kwijt door ‘corona’. In hele bevolking van 18 jaar en ouder heeft 10% door de coronacrisis minder werk, opdrachten of inkomsten. Hierbij zijn zelfstandigen sterk oververtegenwoordigd. Zzp’ers zijn, evenals in april 2020, de zwaarst getroffen groep: 48% van hen meldt in november dat het eigen inkomen door corona is gedaald. Echter, zzp’ers zijn ook de groep die het vaakst te maken heeft met een stijging van het inkomen (11%).

Het percentage ‘totaal’ in de figuur is berekend op basis van gewogen data. Voor de overige percentages geldt dat niet.

Omzetdaling en onzekerheid over de toekomst bij zelfstandigen

Mede dankzij de steunmaatregelen van de overheid waren er in 2020 minder bedrijfsfaillissementen dan in 2019 (CBS). De arbeidsparticipatie in de provincie Groningen lag in het derde kwartaal van 2020 slechts 0,1 procentpunt lager dan in het derde kwartaal van 2019 (CBS). Maar de vrees is dat sprake is van een stilte voor de storm. De werkloosheid zal in 2021 toenemen (volgens CBP-prognose) en Groningse gemeenten vrezen een tweede bijstandsgolf in het voorjaar van 2021 (DvhN). Ook ondernemers maken zich zorgen: 1 op de 3 geeft aan dat de omzet van de eigen onderneming sterk (>25%) is gedaald door de coronacrisis; bij 1 op de 5 is de toekomst van de onderneming onzeker geworden. Bij een kwart is het plezier in het ondernemerschap afgenomen door de coronacrisis.

Minder werk en inkomsten binnen de horeca. Onderwijs en overheid positief over minder reistijd

Er is een groot verschil te zien in de invloed van ‘corona’ op het werk tussen de verschillende sectoren. De agrarische sector en de groothandel zijn het minst hard geraakt als het gaat om de werksituatie. De meeste verandering wordt ervaren in de horeca, het vaakst louter negatief (57%). Met name verlies van werk en veranderende taakinhoud en/of werkwijze worden als redenen genoemd. Slechts 9% van de Groningers die werkzaam zijn in de horeca geeft aan dat zij geen belangrijke veranderingen in de werksituatie hebben ervaren door de coronacrisis. Een enkeling ervaart de verandering in taakinhoud en werkwijze binnen zijn werk in de horeca juist als positief.

Naast de horeca springen ook het onderwijs en de overheid eruit als sectoren waarin veel veranderingen in het werk worden ervaren. De meest genoemde negatieve verandering binnen deze twee sectoren is dat er minder contact is met collega’s. In het onderwijs komt een veranderde taakinhoud op de twee plek, bij de overheid is dit een minder goede balans tussen werk en privé. In beide sectoren wordt ‘minder reistijd’ als grootste positieve verandering ervaren.

Mensen met slechte gezondheid hebben vaak financiële zorgen

Naast zzp’ers maken ook mensen met een slechte gezondheid zich vaak zorgen over hun inkomen. Verderop wordt nader ingegaan op de relatie tussen slechte gezondheid en financiële situatie.

Jongste leeftijdsgroep heeft vaakst financiële zorgen; leeftijdsgroep 50-64 jaar ziet het vaakst afname van inkomen

De jongste leeftijdscategorie (18-34 jaar) maakt zich het vaakst zorgen om de financiën (16%). Toch is dit niet de groep die het vaakst te maken krijgt met een afname van het inkomen. Dat zijn namelijk de 50- tot 64-jarigen. 11% van deze leeftijdsgroep heeft te maken met een afname in het inkomen door de coronacrisis, tegenover 8% van de 18- tot 34-jarigen. De jongste groep heeft wel het vaakst te maken met een toename van de uitgaven (14%). Toch is het niet verwonderlijk dat jongeren zich vaker zorgen maken. Zij hebben over het algemeen een kleinere financiële buffer om op terug te vallen, of zelfs een negatief vermogen door studieschulden (SNS, 2020). Daarnaast hebben jongeren vaker een flexibel contract en daarmee minder baanzekerheid. Ook zal deze groep deels bestaan uit studenten die bang zijn voor een (toekomstig) tekort aan banen (UWV, 2020).

Horecapersoneel vaakst getroffen door lager inkomen

Werknemers binnen de horeca hebben het vaakst te maken met een verandering in het inkomen. 35% van hen heeft te maken met een afname van het inkomen. In deze sector wordt ook het vaakst een toename van het inkomen ervaren (15%), evenals in de detailhandel (eveneens 15%). Groningers werkzaam in de agrarische sector staan op de tweede plek wat betreft inkomensverlies (19%).

Vooral financiële zorgen onder mensen met een slechte gezondheid

Mensen met een slechte gezondheid maken zich door de coronacrisis vaker zorgen over hun financiën dan mensen met een matige of goede gezondheid. Dit kan beide kanten op werken, de toename van de uitgaven en de afname van het inkomen kunnen veroorzaakt worden door gezondheidsproblemen. Echter kunnen beide ook zorgen voor een verslechtering in de (mentale) gezondheid. Het verband tussen een slechte gezondheid en financiële zorgen zien we bij alle leeftijdsgroepen terugkomen.

Publicatiedatum: 8 februari 2021

Het onderzoek is uitgevoerd in de periode 11-11-2020 t/m 7-12-2020.