Betaalbaarheid van zorg

De Zorgkaart Groningen geeft inzicht in de betaalbaarheid van de zorg voor inwoners. Dit is één van de factoren die de toegankelijkheid van de zorg bepalen. Hierbij gaat het erom in hoeverre de kosten van zorg inwoners belemmeren om benodigde zorg te gebruiken.

Ervaren betaalbaarheid

  • Eén op de zeven Groningers (14%) vindt de zorgkosten een belemmering om zorg te gebruiken, blijkt uit onderzoek uit 2017 (Groninger Panel).
  • Van degenen die daadwerkelijk zorg nodig hadden in het jaar voorafgaand aan het onderzoek, zegt 23% die zorg geheel of gedeeltelijk niet te hebben ontvangen vanwege de hoge kosten. Onderstaand figuur geeft aan welke zorg het betreft:
  • De zorgkosten vormen vooral een belemmering voor behandeling door een medisch specialist en voor gebruik van medicijnen. Dat komt overeen met landelijke analyses van Nivel (2015) waaruit blijkt dat mensen vooral besparen op geneesmiddelen en het niet gebruik maken van een verwijzing.

Betalingsachterstand zorgverzekering

Een ‘hard cijfer’ over de betaalbaarheid van de zorg is het aandeel inwoners dat een betalingsachterstand heeft bij de zorgverzekering. Een indicator hiervoor wordt door CBS ‘wanbetalers zorgverzekering’ genoemd.

  • Pekela is in de provincie Groningen de gemeente met het grootste aandeel ‘wanbetalers’, namelijk 3,1%.
  • De drie wijken met de meeste ‘wanbetalers’ zijn:
    • Delfzijl-Noord (3,6%) in de gemeente Eemsdelta;
    • Beerta (3,4%) in de gemeente Oldambt;
    • Foxham/Hoogezand-Noord in de gemeente Midden-Groningen (3,2%).

Toelichting

Duiding: Toelichting op de figuren - Lees verder

De Zorgkaart laat op het gebied van de betaalbaarheid voor inwoners zien dat…

  • één op de zeven Groningers (14%) de zorgkosten een belemmering vindt om zorg te gebruiken (Groninger Panel, 2017). Aannemelijk is dat het hierbij vooral gaat om Groningers met een laag inkomen en/of schulden. Maar ook mensen met een hoger opleidingsniveau zien vaker dan gemiddeld af van zorggebruik vanwege de kosten (Groninger Panel, 2017).
  • langdurige betalingsachterstanden bij de zorgverzekering het vaakst voorkomen in het oostelijk deel van de provincie Groningen (met uitzondering van Westerwolde), net als geregistreerde problematische schulden in het algemeen.

De Zorgkaart in breder perspectief

(Ervaren) zorgkosten

Via de belastingen, de zorgverzekeringspremie, het eigen risico en/of de eigen bijdrage moet elke 18+’er meebetalen aan de zorg. Er zijn diverse maatregelen om de nettokosten voor mensen met een laag inkomen te beperken (waaronder de inkomensafhankelijke zorgtoeslag, het abonnementstarief Wmo en de inkomensafhankelijke eigen bijdrage Wlz). Maar in de beleving van veel Groningers is (sommige) zorg toch te duur.

De kosten die de gebruiker moet betalen voor de in de figuur genoemde vormen van zorg, kunnen het eigen risico Zvw, de eigen bijdrage Wlz of Wmo dan wel de volledige kosten betreffen. Dit laatste geldt als mensen niet verzekerd zijn voor de betreffende zorg of geen verwijzing krijgen van hun huisarts. (Fysiotherapie en tandarts vallen grotendeels buiten de basisverzekering; voor verzekerde medisch specialistische hulp, medicijnen en psychische hulp is een verwijzing nodig). Wat betreft de thuiszorg: deze kan geleverd worden vanuit de Zvw, de Wlz of de Wmo. Voor thuiszorg vanuit de Wlz of Wmo geldt een eigen bijdrage. De Wmo kent sinds 2020 een abonnementstarief van € 19,00 per maand. Ten tijde van het onderzoek was de eigen bijdrage Wmo inkomensafhankelijk.

Betalingsachterstanden premie Zvw

Mensen die zes maanden of langer hun zorgverzekeringspremie niet hebben betaald, worden als ‘wanbetalers zorgverzekering’ aangeduid. Zij moeten maandelijks een ‘bestuursrechtelijk zorgpremie’ van € 141,50 betalen, tot dat hun schuld is afgelost. In die periode hebben ze recht op zorg uit het basispakket Zvw. De aanvullende verzekering mag door de Zorgverzekering worden gestopt. Met andere woorden: ‘wanbetalers zorgverzekering’ zitten echt in de problemen.

Leven in armoede of schulden is sowieso stressvol. Waar armoede of schulden ertoe leiden dat mensen niet de zorg (kunnen) gebruiken die nodig is, levert dat gezondheids- en financiële risico’s op. Klachten kunnen verergeren, met als gevolg minder welbevinden en een zwaardere zorgvraag. Vroegsignalering van en vroegtijdige hulpverlening bij problematische schulden is daarom ook voor de gezondheid van belang. (Mede door gewijzigde wetgeving per 2021, krijgt de vroegsignalering van betalingsachterstanden extra aandacht van gemeenten, wooncorporaties, zorgverzekeraars e.a.).

In samenwerking met    Logo provincie Groningen

Medewerker

Martin Bakker

Onderzoeker

Delen via social media

Delen via social media

Betrokken medewerkers

Meer weten?

Neem contact op met één van de betrokken medewerkers

Gerelateerd nieuws

Brede Welvaart

Omgaan met inwonersinitiatieven binnen de woonzorgopgave: tips en inzichten

Sport en bewegen

Gezondheid en Leefstijl in Groningen: Een Overzicht

Brede Welvaart

Bestaanszekerheid als basis voor brede welvaart – Podcast Dossierkennis: Brede welvaart

Wat is brede welvaart en waarom is het belangrijk? Hoe meten we brede welvaart in een regio? Dit zijn vragen die steeds vaker gesteld worden als we de kwaliteit van leven meten in een regio. Om dit soort vragen te beantwoorden, zijn we een podcastserie gestart, Dossierkennis: Brede welvaart. De komende tijd brengen we elke twee maanden een afleveri

Brede Welvaart

Vier op de vijf Groningers en Drenten merkt discriminatie op

Uit onderzoek van Sociaal Planbureau Groningen en Trendbureau Drenthe blijkt dat vier op de vijf inwoners van Groningen en Drenthe discriminatie opmerkt. Ook blijkt dat één op de vier inwoners mensen hierop aanspreken. In juni 2024 vulden ongeveer 2.500 leden van het Groninger Panel en 2.300 leden van het Drents Panel een vragenlijst in over toen

Brede Welvaart

Positieve ontwikkelingen in brede welvaart in Groningen, maar inhaalslag blijft uit

De brede welvaart – het totaal van zaken die bijdragen aan de kwaliteit van leven, zoals werk, onderwijs en gezondheid – ontwikkelt zich positief in de gemeenten binnen het aardbevingsgebied en in de provincie Groningen als geheel. Dit blijkt uit de Monitor 2024, waarin jaarlijks de voortgang van Nationaal Programma Groningen wordt gevolgd. Toc

Publicaties

Zorg

Gezondheid & leefstijl in Groningen

Brede Welvaart

Omgaan met verschillen - Groningers en Drenten over diversiteit, inclusie en discriminatie

Aardbevingen

Monitor Nationaal Programma Groningen 2024