Verdieping Ketenanalyse ouderenzorg
Sociaal Planbureau Groningen deed in de tweede helft van 2018 onderzoek naar de samenhang en samenwerking in de keten van ouderenzorg en –ondersteuning. Informatie is verzameld via literatuuronderzoek en interviews met 70 ouderen en mantelzorgers en 43 bestuurders, professionals en wetenschappers.
In het kort
- Ouderen zijn in de meeste gevallen tevreden over de zorg en ondersteuning die ze krijgen.
- De ouderenzorg is te ingewikkeld geregeld, via drie wetten (Wmo, Zvw en Wlz) die niet soepel op elkaar aansluiten.
- Het is geen vanzelfsprekendheid dat zorgverleners die gelijktijdig of achtereenvolgens zorg bieden aan dezelfde oudere hierover onderling afstemmen en tijdig informatie uitwisselen. (Dit hangt sterk af van de toevallige zorgverlener of zorgorganisatie).
- De ouderenzorg kampt met een tekort aan menskracht. Gevreesd wordt dat dit probleem de komende jaren nijpender wordt en dat hierdoor vooral in dunbevolkte gebieden zorgvoorzieningen gaan verdwijnen.
- Tussen 2018 en 2040 zal het aantal 80+’ers sterk toenemen. De urgentie om de zorg beter en efficiënter te organiseren is hoog. Alle betrokkenen (zoals overheden, zorg- en welzijnspartners, ouderen zelf) kunnen en moeten daaraan een bijdrage leveren.
Knelpunten
In het onderzoeksrapport zijn meer dan veertig knelpunten benoemd die optimale zorg en ondersteuning voor ouderen in de weg staan, uiteraard voorzien van een (korte) toelichting. Een greep uit de knelpunten: onvoldoende geriatrische kennis bij een deel van de zorgprofessionals, te veel nadruk op medische oplossingen (i.p.v. op welzijn en zingeving), te weinig investering in ‘langer vitaal blijven’, bureaucratie bij de toegang tot (Wmo-)voorzieningen, te veel ouderen onnodig op de spoedeisende hulp en veel onzekerheid bij de overgang naar langdurige zorg.
Verbeterpunten
Voor de hele zorgketen en voor vier onderdelen afzonderlijk zijn ‘opgaven’ naar voren gekomen. Onderstaande figuur geeft een overzicht.
Veel is in ontwikkeling
Uit het onderzoek komt naar voren dat de provincie Groningen een groot aantal inspirerende initiatieven telt. Inwoners die samen met dorpsgenoten zorg voor elkaar regelen, grote zorginstellingen die samen toekomstplannen maken en de Regionale Actieplannen Aanpak Tekorten (RAAT), waarin een groot aantal organisaties zich inzet om de arbeidstekorten tegen te gaan. Veel mensen in en rond de zorg zijn zich ervan bewust dat samenwerking nodig is en zetten stappen in de goede richting. Maar ze ervaren ook dat veel gewenste verbeteringen een lange adem vergen.
Maatschappelijke debat is nodig
Eén van de aanbevelingen uit het onderzoek is dat meer maatschappelijk debat gevoerd moet worden over de ouderenzorg, met huidige en toekomstige ouderen, mantelzorgers, zorgverleners en financiers. De hoofdvraag is: hoe kunnen zorg en welzijn voor ouderen in de provincie Groningen toekomstbestendig worden ingericht en georganiseerd? Welke zorg is echt nodig? Doen we wat kan of zou meer de kwaliteit van leven centraal moeten staan?
