Hoe hoog scoort jouw gemeente op brede welvaart?
Geschreven op 19 december 2023
“Een ranking laat alleen zien hoe het op een bepaald moment gaat in vergelijking met andere gemeenten. Om een volledig beeld te krijgen van de brede welvaart is het belangrijk om verder te kijken.”
De brede welvaart in een regio of gemeente hangt af van veel factoren. Sociaal Planbureau Groningen monitort de brede welvaart in de provincie. We doen dit aan de hand van acht thema’s: welzijn, materiële welvaart, gezondheid, arbeid en vrije tijd, wonen, samenleving, veiligheid, en milieu. In de Monitor Brede Welvaart Groningen schetsen we voor elk onderwerp de huidige situatie. We maken verschillen tussen regio’s, gemeenten, en specifieke doelgroepen binnen de samenleving inzichtelijk. Hoe het gaat in een gemeente kan vaak beter worden geduid door óók te kijken hoe het in andere gemeentes in de regio gaat. Wij laten daarom zien hoe een gemeente op een thema scoort in vergelijking met andere gemeentes. Dit helpt om inzicht te krijgen op welke thema’s van brede welvaart een gemeente relatief hoog of laag scoort en om een gemeente te vergelijken met andere Groningse gemeentes.
Scores op brede welvaart in provincie Groningen per thema in beeld
Om gemeentes met elkaar te vergelijken hebben we alle tien Groningse gemeentes per indicator van de Monitor Brede Welvaart Groningen gerangschikt van 1 tot en met 10. De gemeente die een score heeft die geassocieerd wordt met de hoogste brede welvaart staat op plek 1. Een ranking laat alleen zien hoe het op een bepaald moment gaat in vergelijking met andere gemeenten. Wanneer een gemeente een lage gemiddelde rang heeft, betekent dat echter niet per definitie dat de gemeente het slecht doet op het desbetreffende thema. De score laat slechts zien dat andere Groningse gemeenten op dat thema gunstiger scoren.
Oldambt staat bijvoorbeeld op plek 10 als het gaat om tevredenheid met het leven, maar de panelleden uit Oldambt gaven hun leven in 2022 toch gemiddeld een 7,5. Het is daarom belangrijk om altijd verder te kijken dan alleen een rangschikking en ook te kijken naar de absolute score, trends en ontwikkelingen en achtergronden. Wat betekent het huidige niveau eigenlijk? En hoe heeft een gemeente zich de laatste jaren ontwikkeld? In de Monitor Brede Welvaart Groningen is meer data en duiding te vinden over brede welvaart. In februari verschijnt een update met de meest recente data.
Hoe lees je de tabel?
De tabel presenteert voor elke gemeente één score per thema van de brede welvaart. Deze score geeft aan hoe hoog of laag een gemeente gemiddeld scoort op dit thema vergeleken met andere gemeenten. Hoe blauwer het vakje, hoe vaker de gemeente hoog scoorde op dit thema van de brede welvaart vergeleken met de andere Groningse gemeenten. Een rode kleur duidt juist op een lagere brede welvaart ten opzichte van andere gemeenten.
Op welke indicatoren scoorde een gemeente het hoogst of laagst in vergelijking met andere gemeenten? Beweeg met de muis over een vakje om dit zichtbaar te maken, of tik op een vakje als je het bericht op je mobiel leest.
Hoe zijn deze scores berekend?
Om tot deze scores te komen, hebben we allereerst de tien Groningse gemeenten gerangschikt van hoogste tot laagste score per indicator (deze scores zijn te zien wanneer je met de muis over het hokje beweegt). Daarna hebben we, op basis van deze rangschikking, een gemiddelde score berekend per thema (deze score zie je in de vakjes van de tabel).
De indicatorenset is gebaseerd op de indicatoren die worden gebruikt in de Monitor Brede Welvaart Groningen van Sociaal Planbureau Groningen. Alleen indicatoren die beschikbaar zijn voor alle gemeentes zijn meegenomen. Ook zijn enkele indicatoren weggelaten omdat de onderlinge variatie te klein is om gemeenten te kunnen rangschikken. Wanneer twee of meerdere gemeenten dezelfde waarde hebben, krijgt de gemeente met de grootste ontwikkeling richting hogere brede welvaart de laagste rang.
Aan de slag met de resultaten
Het figuur kan gebruikt worden om gemeentes te vergelijken en als tool om de juiste vragen te stellen. Door gemeentes per thema met elkaar te vergelijken kunnen sterke en zwakke punten naar voren komen. Dit kan helpen om vragen te stellen die helpen om de brede welvaart in een gemeente te vergroten. Als een gemeente bijvoorbeeld op de meeste thema’s erg gunstig scoort, maar een lage gemiddelde rang heeft voor materiële welvaart, kan dat reden te zijn om verder te kijken. Op welke indicatoren wordt ongunstig gescoord? Hoe zit dat in buurgemeenten? Weten we waarom er op een bepaalde manier gescoord wordt en hebben we – als gemeente – invloed op de oorzaak?
Ook kan het helpen om na te denken over de gewenste situatie. Welke thema’s hebben prioriteit voor ons? En waar willen we als gemeente staan over 5 jaar, over 10 jaar of 50 jaar? Lang niet ieder thema is even belangrijk. Een dergelijk overzicht en het gesprek wat erover gevoerd wordt, kan helpen om te prioriteren en keuzes te maken. Brede welvaart gaat tenslotte om breed beschouwen, afwegen, prioriteren en keuzes maken.
