Herstel van relaties is nodig voor voortgang gaswinningsdossier
Geschreven op 28 juni 2021
“Bewoners worden niet gehoord, verantwoordelijkheden zijn onvoldoende vastgelegd en de procedures zijn onduidelijk. Juist om tot maatschappelijk verantwoord beleid te komen is het van belang dat hier een duidelijke visie op komt vanuit de Rijksoverheid.”
Wat is de stand van kennis over de maatschappelijke impact van de gaswinning in Groningen? Het Kennisplatform Leefbaar en Kansrijk Groningen bracht op 28 juni een nieuw kennisoverzicht uit: Inzicht in impact. Dit geeft een totaaloverzicht van gevolgen voor bewoners en samenleving, gebaseerd op de inzichten van ruim 250 publicaties. Het overzicht is aangeboden aan het Ministerie van BZK, de opdrachtgever van het Kennisplatform.
Bekijk of download de literatuurstudie Inzicht in impact. De gevolgen van de gaswinning voor de bewoners van Groningen, kennisoverzicht juli 2019 – juli 2020
Enorme inzet, immense opgave
Sinds de regie in publieke handen is, is de inspanning om de problematiek aan te pakken enorm gegroeid. Tegelijkertijd is hiermee duidelijk geworden hoe groot de opgave is: niet alleen huizen, maar ook mensen en relaties zijn zwaar beschadigd.
Is met recente bestuurlijke ontwikkelingen de gaswinningsproblematiek in Groningen opgelost? Het onderzoek laat zien dat dit niet zo is. De situatie blijft ingewikkeld en onbegrijpelijk, voor bewoners en professionals. De bestuurlijke regels veranderen te vaak, het vertrouwen van bewoners in betrokken instanties is laag en sommige bewoners kampen nog steeds met een gezondheidsachterstand. De bestaande problemen herstellen gaat naar verwachting nog zeker 10 tot 20 jaar duren.
Herstel van relaties verdient meer aandacht
Om te begrijpen wat ‘herstel’ in Groningen betekent, maakt het Kennisplatform een onderscheid tussen materieel, procedureel en relationeel herstel. Betrokken instanties lijken zich primair te richten op het materiële herstel van fysieke schade en veiligheid. “Maar,” signaleert Sanne Hupkes, projectonderzoeker, “het is te kort door de bocht om te verwachten dat compensatie van materiële en immateriële schade automatisch leidt tot herstel van relaties en vertrouwen. De relaties tussen burger en overheid en tussen overheden onderling zijn ernstig geschaad.”
Om vertrouwen te herstellen, moet aanwezige kennis over de maatschappelijke dimensie van de problematiek beter benut worden. Daarnaast is er in de aanpak van de gaswinningsproblematiek meer zeggenschap nodig voor bewoners en gemeenschappen. Zij staan momenteel te veel aan de zijlijn. Instanties geven aan dat ze de bewoner centraal willen stellen, maar in de aanpak blijft de aandacht voornamelijk uitgaan naar technische kennis.
Leren van het gasdossier
Om lessen te trekken uit het gaswinningsdossier verkent het Kennisplatform hoe mijnbouwbeleid anders kan zodat er een eerlijke verdeling is tussen lusten en lasten voor bewoners. Nienke Busscher, projectcoördinator, benadrukt: “De manier waarop momenteel vergunningen voor mijnbouw worden verleend, herhaalt te vaak de fouten van de gaswinning in Groningen. Bewoners worden niet gehoord, verantwoordelijkheden zijn onvoldoende vastgelegd en de procedures zijn onduidelijk. Juist om tot maatschappelijk verantwoord beleid te komen is het van belang dat hier een duidelijke visie op komt vanuit de Rijksoverheid.”
Het Kennisplatform onderstreept dat er meer zorgvuldigheid nodig is voorafgaand aan projecten, tijdens de uitvoering en in de afrondingsfase. Inzichten van het Kennisplatform over maatschappelijke ontwrichting bieden handvatten voor het voorkomen en verminderen van negatieve sociale impact van mijnbouw.
Kennisplatform Leefbaar en Kansrijk Groningen
Het Kennisplatform is een samenwerking tussen de Rijksuniversiteit Groningen (penvoerder), Hanzehogeschool Groningen, CMO STAMM/Sociaal Planbureau Groningen en GGD Groningen en werkt in opdracht van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.
