SCP: Kwaliteit van leven hoog, maar neemt niet toe ondanks economische groei

Geschreven op 7 oktober 2019

“Leefbaarheidsvraagstukken vragen om gerichte aandacht om de potentie van het gebied volop te benutten en om optimale kansen te creëren voor mensen in de regio.”

Aan de vooravond van Prinsjesdag publiceerde het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) De sociale staat van Nederland 2019. De centrale uitkomst is: de kwaliteit van leven van Nederlanders is gemiddeld hoog, maar is in de afgelopen 10 jaar niet toegenomen. De economische groei vertaalt zich niet in een betere kwaliteit van leven. Zowel de leefsituatie als de tevredenheid met het leven zijn in 2018 op hetzelfde niveau als in 2008. Wat is de situatie in Groningen?

Het SCP laat zien dat Nederlanders behoorlijk tevreden zijn met het eigen leven. Al jarenlang waarderen Nederlanders hun leven gemiddeld met een 7,8 als rapportcijfer. Wel signaleert het SCP grote verschillen tussen bevolkingsgroepen in de objectieve kwaliteit van leven (hoe het feitelijk met mensen gaat). Zij ziet enkele hardnekkige verschillen, naar opleiding, inkomen en het al dan niet hebben van werk, een aandoening of ziekte. Het SCP constateert dat de objectieve kwaliteit van leven van Nederlanders over het algemeen niet is toegenomen, ondanks de economische opleving. De economische groei vertaalt zich dus niet in een betere kwaliteit van leven.

Meeste Nederlanders tevreden met hun leven, maar deel blijft achter

Er waren de afgelopen tien jaar ook bevolkingsgroepen en levensterreinen die wel verbetering zagen in de objectieve kwaliteit van leven. Zo steeg de arbeidsparticipatie van vrouwen (hoewel veel al in deeltijd), verbeterde de algemene leefsituatie van 65-plussers en steeg de levensverwachting en het opleidingsniveau van zowel mannen als vrouwen.

Tegelijk ziet het SCP het aandeel mensen met een lage levenstevredenheid in Nederland stijgen. Met mensen die ontevreden zijn over hun eigen leven gaat het vaak ook feitelijk slechter, hoewel niet iedereen met een slechte leefsituatie het eigen leven een laag rapportcijfer geeft. Er is landelijk een kleine groep mensen die grote objectieve achterstanden heeft en daarnaast ook zeer ontevreden is met het eigen leven (3% van de bevolking van 18 jaar en ouder).

Lees de hele publicatie De sociale staat van Nederland 2019 (SCP.nl, 384 pagina’s)
Ga naar de digitale infographic De sociale staat van Nederland 2019 (SCP.nl)

Wat is de situatie in Groningen?

Uit onderzoek van Sociaal Planbureau Groningen blijkt dat het in Groningen ook goed gaat. De Groningers zijn positief over de leefbaarheid van hun eigen woonbuurt. Ze geven hun woonomgeving gemiddeld een 7,7. Dit is vergelijkbaar met 2016 toen de leefbaarheid met een 7,6 werd gewaardeerd. Tegelijk zien we dat een deel van de inwoners aangeeft dat de leefbaarheid in de afgelopen twaalf maanden achteruit is gegaan. In Groningen (20%) is deze groep groter dan in Drenthe (14%) en Fryslân (13%). Dit verschil lijkt te maken te hebben met de schade aan woningen als gevolg van de gaswinning; Groningers met zware aardbevingsschade ervaren vaker een achteruitgang in leefbaarheid dan mensen met lichte schade of zonder schade.

Ondanks deze hoge tevredenheid zien we dat Groningen het op een aantal aspecten minder goed doet dan landelijk. We constateren op een aantal gebieden hardnekkige verschillen tussen groepen inwoners. Zo kent Groningen relatief veel kwetsbare groepen, zoals gezinnen met armoede, ouderen met complexe zorgvragen, jongeren zonder startkwalificatie en relatief veel mensen met een uitkering. Ook staan voor veel mensen zekerheden als vast werk en goede zorg onder druk. Vooralsnog lijkt dit geen direct effect te hebben op de tevredenheid met de woon- en leefomgeving.

In Groningen lijken de bestaande verschillen relatief stabiel. Wie kaartjes naast elkaar legt van ervaren gezondheid van inwoners, levensverwachting, obesitas, aantallen rokers, drankgebruik, bewegingsarmoede, werkeloosheid en armoede, ziet dat de verschillen ook een ruimtelijke component kennen. Uit verschillende lijstjes blijkt dat in Oost-Groningen de sociaal-economische problematiek zich stapelt. De inwoners zijn lager geschoold, vaker werkloos en zijn minder positief over de eigen gezondheid. Lage inkomens en risico op armoede gaan vaak samen met andere problemen zoals werkloosheid en slechte gezondheid. Deze, deels samenhangende, leefbaarheidsvraagstukken vragen om gerichte aandacht om de potentie van het gebied volop te benutten en om optimale kansen te creëren voor mensen in de regio.

Leefbaarheidsmonitor Groningen

Sociaal Planbureau Groningen volgt met de Leefbaarheidsmonitor de ontwikkelingen in leefbaarheid in de provincie Groningen. Deze monitor levert de regio inzichten op en stelt hen in staat de ontwikkelingen in leefbaarheid in tijd te volgen. Op grond van objectieve gegevens vanuit de Leefbaarheidsmonitor en de ervaren leefbaarheid van inwoners zijn verschillende leefbaarheidsvraagstukken te duiden voor Groningen als geheel en voor bepaalde regio’s, gebieden en gemeenten.