Monitor Brede Welvaart: Brede welvaart in Groningen stijgt, maar niet voor iedereen
Geschreven op 16 mei 2025
“Dat het beter gaat met Groningen dan enkele jaren geleden is hoopgevend voor de toekomst. Gelijktijdig moeten we aandacht hebben voor mensen die achter blijven.”
Donderdag 22 mei presenteert Sociaal Planbureau Groningen de Monitor Brede Welvaart Groningen. De monitor wordt overhandigd aan Pascal Roemers, gedeputeerde Provincie Groningen. Het rapport toont positieve ontwikkelingen op verschillende gebieden, maar wijst ook op blijvende uitdagingen die de brede welvaart van Groningers ondermijnen, met name in kwetsbare regio’s en voor jongvolwassenen. Een deel van de Groningers heeft door stapeling van financiële, gezondheids- en sociale problemen een aanzienlijk lagere brede welvaart.
“Dat het beter gaat met Groningen dan enkele jaren geleden is hoopgevend voor de toekomst. Gelijktijdig moeten we aandacht hebben voor mensen die achter blijven.”
Roos Jelier, directeur-bestuurder
Bekijk de Monitor Brede Welvaart Groningen 2024 (PDF)
Economisch gezien vooruitgang, sociale aspecten blijven achter
Op economisch gebied doet Groningen het beter dan enkele jaren geleden. Het inkomen, de arbeidsparticipatie en het aantal inwoners met minimaal een startkwalificatie nemen toe, terwijl de werkloosheid afneemt. Groningen scoort op deze economische aspecten nog wel onder het Nederlands gemiddelde.
Op sociaal vlak gaat het minder goed in Groningen. De gezondheid van Groningers gaat achteruit. Zo zijn er meer mensen met langdurige ziekten of aandoeningen en meer mensen met overgewicht. Ook het aandeel Groningers met (ernstige) eenzaamheid is toegenomen. Verder zien we een benedengemiddeld vertrouwen in de overheid, mede het gevolg van de gaswinningsproblematiek.
Noordoost Groningen is extra kwetsbaar
Hoewel Groningen vooruitgang boekt, blijven er aanzienlijke regionale verschillen zichtbaar. Vooral in het noordoosten van Groningen blijven meerdere aspecten van brede welvaart achter. Deze regio kampt met aanzienlijke uitdagingen zoals (intergenerationele) armoede, huisvestingsdruk, lagere werkgelegenheid en beperkte toegang tot en bereikbaarheid van voorzieningen.
Groningen kent daarnaast relatief veel kwetsbare inwoners. Zij ervaren doorgaans een lagere brede welvaart. Dit uit zich op verschillende manieren, maar vooral in lagere scores op gezondheidsaspecten en het persoonlijk welzijn. Jelier: “We constateren dat problemen zich gemakkelijk opstapelen, waardoor kwetsbare groepen steeds meer op achterstand komen.”
Brede welvaart jongvolwassenen blijft achter
Ook jongvolwassenen (18 tot en met 34 jaar) ervaren een lagere brede welvaart. Zij zijn minder tevreden met hun leven, hebben vaker problemen met rondkomen en met het vinden van geschikte en betaalbare woonruimte. Ook scoren ze lager op veiligheidsbeleving en tevredenheid met werkgelegenheid dan oudere leeftijdsgroepen. We constateren bovendien dat het welzijn van jongvolwassenen onder druk staat. We zien de laatste jaren een toename van eenzaamheid, ervaren stress en mentale problemen onder jongeren en jongvolwassenen, meer dan bij oudere leeftijdsgroepen.
Volop uitdagingen als gevolg van demografische veranderingen
De veranderende bevolking in Groningen heeft grote invloed op de brede welvaart in de provincie. De ontgroening (afname van aandeel jongeren) en vergrijzing (toename van aandeel ouderen) leggen druk op de woningmarkt, gezondheidszorg, voorzieningenniveau, het onderwijs en de arbeidsmarkt. In de zorg worden bijvoorbeeld grote personeelstekorten verwacht, terwijl de zorgvraag blijft stijgen. Voor de zorgsector is de dubbele vergrijzing problematisch. Ook de woningmarkt knelt door een tekort aan woningen en beperkte doorstroming, waardoor het vooral voor ouderen, starters en jongvolwassenen lastig is een geschikte en betaalbare woning te vinden.
De demografische veranderingen kunnen ook de kansenongelijkheid tussen groepen vergroten. Afname van voorzieningen in dorpen en beperkte bereikbaarheid kan voor sommige mensen leiden tot moeilijkheden in het verkrijgen van (toegang tot) zorg, onderwijs, werk en het onderhouden van sociale contacten. Zo hebben jongeren in landelijke gebieden bijvoorbeeld minder kansen om passend onderwijs te volgen of werkervaring op te doen in hun eigen regio.
“De grote uitdagingen in onze provincie vragen om gerichte aandacht om te voorkomen dat verschillen in Groningen groter worden en om optimale kansen te creëren voor mensen in de regio, zodat iedereen pettig kan wonen en werken in Groningen.”
Roos Jelier
Over de Monitor Brede Welvaart Groningen
De Monitor Brede Welvaart Groningen geeft een actueel beeld van de brede welvaart in de provincie Groningen. De monitor maakt helder welke maatschappelijke vraagstukken spelen in Groningen en in welke regio’s of gemeenten interventies gewenst zijn om de brede welvaart te versterken. Inzicht in waar je staat en waar je vandaan komt is een cruciale eerste stap voor gemeenten die de brede welvaart willen versterken.
Sociaal Planbureau Groningen heeft de Monitor Brede Welvaart Groningen ontwikkeld. De Monitor Brede Welvaart Groningen is mede mogelijk gemaakt door de Provincie Groningen.
