Brede welvaart hoog op de agenda Groninger gemeenten?
Geschreven op 16 november 2022
“De gemeente Het Hogeland is al volop experimenteel met brede welvaart bezig. Maar hoe maak je als gemeente nu de slag naar brede welvaart als uitgangspunt voor je beleid?”
De gemeente Het Hogeland is al volop experimenteel met brede welvaart bezig. Ook de andere Groninger gemeenten tonen volop interesse, zo blijkt uit de warme belangstelling voor onze kennissessies. Maar hoe maak je als gemeente nu de slag naar brede welvaart als uitgangspunt voor je beleid? Wat is daarvoor nodig? Hoe maak je de slag van ambitie naar actie? En hoe kom je tot goede keuzes? Om de komende bestuursperiode echt werk te maken van brede welvaart, hebben VNG, Platform31, PON – Telos en Tilburg University 10 praktische stappen op een rij gezet om lokaal aan de slag te gaan met brede welvaart. Lees daarvoor deze handreiking.
De gemeente Het Hogeland heeft het momentum aangegrepen om een integraal en gedragen lokaal programma op te leveren en daarbij de gemeentelijke organisatie mee te krijgen in het brede welvaarts-denken. De gemeente heeft Sociaal Planbureau Groningen gevraagd hen te ondersteunen bij de brede implementatie van brede welvaart binnen de gemeente Het Hogeland.
De eerste stappen
De gemeente Het Hogeland heeft een eerste stap gezet op het gebied van brede welvaart middels het lokaal programmaplan ‘Kop op Het Hogeland’. Hierin is beschreven hoe de gemeente op lokaal niveau een bijdrage levert aan de (brede welvaart) ambities van het Nationaal Programma Groningen.
In het volgende (tweede) lokaal programmaplan wil de gemeente brede welvaart volledig omarmen. In de aanloop hiernaartoe heeft een projectgroep een ‘Wenkend perspectief voor Het Hogeland 2040’, op verzoek van het college en raad, opgesteld met 9 opgaven die samen het maatschappelijk domein omvatten waarbinnen Het Hogeland de komende 10-20 jaar haar eigen beleidskeuzes kan en wil maken. Bovenal is geschetst op welke manier de beantwoording en uitwerking van deze opgaven bijdraagt aan het bevorderen van de brede welvaart op Het Hogeland.
Verankeren van brede welvaart binnen de organisatie
Brede welvaart gaat om een integrale benadering, het is daarbij wenselijk om de hele organisatie te informeren en te betrekken. Het ‘meenemen’ van de organisatie gaat helpen om een goede selectie te kunnen maken van de projecten binnen het nieuwe lokaal programma, door duidelijk te maken hoe projecten bijdragen aan de brede welvaart. Er moet een slag worden gemaakt van brede welvaart naar projecten en indicatoren om uiteindelijk zicht te krijgen op mogelijke vooruitgang op de eigen ambities én de ambities vanuit het Nationaal Programma Groningen.
Hiervoor is een uitgebreid proces in gang gezet om de brede gemeentelijke organisatie mee te nemen in kennis en gedachtegoed van brede welvaart, met als doel om te komen tot een gedeelde visie en ambitie. Dit heeft geresulteerd in een Koersdocument – Wenkend Perspectief: Groei van Brede Welvaart op Het Hogeland.
De brede welvaart in beeld
Voor het versterken van de brede welvaart is het belangrijk om brede welvaart lokaal te kunnen meten. Het meten van brede welvaart is een belangrijk startpunt om de stap richting beleidsvorming te kunnen zetten.
Om een goed beeld te geven van hoe het ervoor staat op het gebied van brede welvaart in Het Hogeland heeft Sociaal Planbureau Groningen een eerste overzicht gemaakt van waar Het Hogeland nu staat qua brede welvaart. Wat zijn de sterktes en zwaktes?
Brede welvaart gaat over het ‘hier en nu’, maar ook over ‘later’. Als we het hebben over het ‘hier en nu’, kijken we naar de acht dimensies van brede welvaart zoals die door CBS en overige erkende onderzoeksinstellingen worden gehanteerd. Dat gaat om: welzijn, materiële welvaart, gezondheid, arbeid en vrije tijd, wonen, samenleving, veiligheid en milieu. Deze acht dimensies geven een overkoepeld en integraal beeld van hoe het gaat in de gemeente. Voor iedere dimensie wordt het inwonersperspectief toegevoegd vanuit het Groninger Panel en worden de indicatoren die gebruikt worden voor de monitoring van het Nationaal Programma Groningen eveneens getoond. Op basis hiervan wordt er een goed eerste overzicht verkregen voor de gemeente in z’n geheel. Zonder ook al in te zoomen op doelgroepen of wijken en dorpen.
Per dimensie wordt de laatste stand van zaken gegeven (hoe doet de gemeente het vergeleken met de hele provincie Groningen?) en de ontwikkeling waarin de indicatoren zich bewegen. Bij de ontwikkeling, ook wel de trend die we waarnemen, maken we gebruik van een indexcijfer. De ontwikkeling slaat dus op de gemeente zelf, een positief getal betekent een verbetering van de brede welvaart en een negatief getal gaat om een afname van de brede welvaart.
Behalve hoe het nu gaat, kijken we ook naar de toekomst. Wat we nu doen, heeft immers effect op toekomstige generaties. Daarbij stellen we de vraag wat toekomstige generaties nodig hebben om een zelfde niveau van welvaart te kunnen bereiken. De hoeveelheid ‘kapitaal’ (hulpbronnen) per inwoner moet op zijn minst gelijk blijven, willen volgende generaties een zelfde niveau van welvaart kunnen genieten. Vier soorten kapitaal worden daarbij onderscheiden, namelijk economisch, natuurlijk, menselijk en sociaal kapitaal.
