Welzijn
Het welzijn en welbevinden van mensen is een belangrijk aspect van brede welvaart. Brede welvaart gaat immers over alles wat het leven ‘de moeite waard’ maakt. Welzijn is iets wat iedereen persoonlijk beleeft en gaat over de mate waarin men tevreden is met de eigen leefsituatie. De optelsom van het subjectieve welbevinden van inwoners geeft inzicht in de kwaliteit van de samenleving als geheel. Deze pagina gaat in de kern over de mate waarin mensen tevreden zijn met het leven. De waardering die mensen aan hun leven geven speelt een belangrijke rol voor subjectief welzijn.
Laatst bijgewerkt op: 13 mei 2025
In het kort
- In de provincie Groningen is meer dan 80% van de mensen tevreden met hun leven. Hoewel dit positief is, liggen de cijfers iets lager dan het landelijke gemiddelde.
- Bijna driekwart van de inwoners geeft aan tevreden te zijn met de hoeveelheid vrije tijd die zij hebben. Ouderen zijn doorgaans veel tevredener met hun vrije tijd dan jongvolwassenen.
- Groningers zijn vaker tevreden met het sportaanbod dan het met culturele aanbod in de regio. Een deel van de inwoners mist sport- en/of cultuuraanbod in de regio.
- De leefbaarheid in Groningen krijgt een ruime voldoende van de inwoners en meer mensen ervaren een positieve ontwikkeling op dit gebied dan in voorgaande jaren. Ook kijken steeds meer mensen met optimisme naar de toekomst.
- Er zijn ook zorgen, zoals over de woningmarkt, het behoud van voorzieningen en openbaar vervoer en het eerlijk herstellen van de aardbevingsschade.
Groningers tevreden met het leven en hun vrije tijd
De meeste Groningers zijn tevreden met het leven: meer dan 8 op de 10 inwoners (81%) geeft een 7 of hoger op hun tevredenheid met het leven. Hiermee zijn Groningers iets minder tevreden dan gemiddeld in Nederland. De tevredenheid is wel iets hoger dan in 2021 en 2022, maar wat lager dan de jaren daarvoor. De tevredenheid zakte naar beneden in de coronajaren en herstelde daarna voorzichtig. Hetzelfde patroon is zichtbaar voor Nederland als geheel.
Meer stedelijke gemeenten zoals Groningen (77%) en Midden-Groningen (81%) scoren relatief laag, terwijl de gemeenten in het Ommeland vergelijkbaar scoren met het landelijk gemiddelde (84%). De tevredenheid over het leven was in 2023 het hoogst in de gemeente Eemsdelta (85%).
Bijna drie op de vier Groningers geeft aan tevreden zijn met de hoeveelheid vrije tijd die ze hebben (73%). Dit ligt een fractie onder het landelijk gemiddelde (74%). Het aandeel mensen dat tevreden is met hun vrije tijd daalde de afgelopen jaren lichtelijk, maar is over de jaren heen vrij stabiel.
Met name inwoners van de gemeente Groningen zijn minder vaak tevreden met de hoeveelheid vrije tijd (70%) die ze hebben. Dit is de enige gemeente binnen de provincie die onder het Nederlandse gemiddelde scoort. Alle andere gemeenten scoren (ruim) boven het Nederlandse gemiddelde. Uitschieter naar boven is de gemeente Stadskanaal, waar bijna vier op de vijf inwoners aangeeft tevreden te zijn met de hoeveelheid beschikbare vrije tijd (79%).
Jongvolwassenen en mensen met een lager inkomen zijn minder tevreden
Het Groninger Panel is in 2024 gevraagd naar de tevredenheid met het leven; zij geven het leven gemiddeld een 7,8. Negen op de tien inwoners geeft het eigen leven een 7 of hoger. Een kleine 5% geeft het leven een onvoldoende.
Niet alle Groningers zijn even tevreden met het leven. We zien dat dit deels afhankelijk is van persoonlijke achtergrondfactoren zoals leeftijd, gezondheid, inkomen of woonplek. Zo geven bijvoorbeeld mensen in het aardbevingsgebied hun leven gemiddeld een 7,6, terwijl mensen die daarbuiten wonen hun tevredenheid met het leven iets hoger beoordelen, met gemiddeld een 7,8.
Het welzijn van jongeren en jongvolwassenen staat landelijk onder druk. Dit komt waarschijnlijk door de toename van eenzaamheid, minder goede ervaren gezondheid en psychische gezondheidsklachten binnen deze groep.
De verminderde ervaren gezondheid zien we ook bij jongeren in Groningen. Uit een uitvraag onder het Jeugdpanel in Groningen en Drenthe blijkt dat bijna de helft van de jongeren van 12-18 jaar mentale problemen ziet bij leeftijdsgenoten en een derde hier zelf last van heeft (gehad).
Meer Groningers tevreden met sportaanbod dan met het culturele aanbod in de regio
Cultuurbeleving en sporten hebben een positieve invloed op het welzijn van mensen.
Het Groninger Panel is in 2024 bevraagd over de tevredenheid met het culturele aanbod in de omgeving. Iets minder dan de helft (49%) gaf aan hiermee (zeer) tevreden te zijn tegenover iets meer dan een op de tien (11%) die aangaf (zeer) ontevreden te zijn.
Ongeveer een derde (31%) van de jongvolwassenen (18-34 jaar) geeft aan sport en/of cultureel aanbod te missen. Dit percentage neemt af naarmate de leeftijd van de respondenten stijgt. Zo geeft in de groep 75 jaar of ouder slechts één op de tien inwoners (11%) aan aanbod in dit segment te missen.
Regionaal zijn er duidelijke verschillen waar te nemen, wat niet geheel verrassend is gezien de concentratie van cultuur in stedelijke gebieden. Zo is in de gemeente Groningen ruim de helft van de inwoners (zeer) tevreden (60%) met het culturele aanbod. Ook in Oldambt zijn de inwoners relatief tevreden (57%). Daarentegen is in de gemeente Westerwolde slechts een derde van de mensen (zeer) tevreden (34%).
Voornamelijk Groningers uit landelijke gebieden geven aan ver te moeten reizen naar stedelijke gebieden voor cultuur. Een enkeling vindt het gehele noordelijke aanbod ontoereikend en stelt dat bepaalde voorzieningen alleen in het westen van het land te vinden zijn. Panelleden noemen afstand en betaalbaarheid als beperkende factoren om deel te nemen aan cultuur.
Daarnaast geeft 65% van de Groningers aan (zeer) tevreden te zijn met het sportaanbod in de omgeving.
Tevredenheid leefbaarheid onverminderd hoog
Leefbaarheid gaat over alles wat te maken heeft met aangenaam wonen, werken en leven van inwoners in de eigen omgeving. Groningers zijn positief over de leefbaarheid in hun woonomgeving. Groningse panelleden geven de leefbaarheid van hun woonbuurt in 2024 gemiddeld een 7,6. Dit cijfer is al jaren redelijk stabiel. Landelijk ligt het rapportcijfer voor de leefbaarheid ook op een 7,6.
Inwoners van gemeente Westerkwartier waarderen de leefbaarheid in de woonbuurt het hoogste en inwoners van de gemeenten Eemsdelta en Oldambt het laagst.
Verder zien we dat jongvolwassenen Groningers (18-34 jaar) gemiddeld een lager cijfer geven dan Groningers in de oudere leeftijdscategorieën. De tevredenheid van inwoners over de leefbaarheid in de buurt hangt daarnaast af van persoonlijke factoren, zoals sociaaleconomische situatie en gezondheid.
Ervaren leefbaarheid grotendeels gelijk gebleven
Als Groninger Panelleden terugkijken op de afgelopen 12 maanden vinden de meeste mensen dat de leefbaarheid in hun dorp of wijk gelijk bleef (72%). Een kleine groep ervaart vooruitgang van de leefbaarheid (6%). De groep mensen die achteruitgang van de leefomgeving ervaart nam af. In 2024 geeft 22% van de inwoners aan dat de leefbaarheid de afgelopen 12 maanden (sterk) achteruit ging. In 2020 gold dit nog voor ruim een kwart van de inwoners (28%).
Stuk minder zorgen over toekomstige leefbaarheid van dorp of wijk
In 2024 ziet 17% de toekomst van dorp of wijk zonnig tegemoet, terwijl 12% zich zorgen maakt over de toekomst.
Niet alle Groningers zien de toekomst van hun dorp of wijk even zonnig tegemoet. Zo ziet in gemeente Westerkwartier bijna een kwart van de inwoners de toekomst vooral zonnig tegemoet (23%). Dit aandeel ligt aanzienlijk lager in Midden-Groningen en Westerwolde, waar 13% van de inwoners de toekomst zonnig tegemoet ziet. Ook zien we dat mensen met meer inkomen de toekomst van dorp of wijk positiever tegemoet (22%) zien dan mensen met een laag inkomen (13%).
Gemiddeld genomen geldt dat hoe ouder men is, hoe minder zonnig men de toekomst van dorp of wijk tegemoet ziet. Waar van de jongvolwassenen nog 30% de toekomst positief tegemoet ziet, is dit aandeel bij de 75-plussers teruggelopen tot 13%.
Wat is er nodig voor toekomstige leefbaarheid in dorp of wijk?
We vroegen Groningers wat er nodig is om hun dorp of wijk in de toekomst leefbaar te houden. Zij doen een brede variëteit van suggesties, waarbij de focus vooral ligt op het behouden van basisvoorzieningen (zoals scholen en lokale winkels) en openbaar vervoer, het creëren van voldoende passende en betaalbare woningen voor alle doelgroepen en het eerlijk herstellen van de aardbevingsschade.
Daarnaast pleit men voor beter onderhoud van openbare ruimte (wegen, fiets- en voetpaden), het streng aanpakken van (verkeers)overlast en criminaliteit en het beschermen van het unieke Groninger landschap.
“Aandacht voor de jeugd. Goed onderwijs voor alle leeftijden. Betaalbare huizen voor starters. Banen voor starters.”
“Aardbevingsschade goed oplossen en ongelijkheid wegnemen. De ene in de wijk krijgt wel nieuwe ramen door aardbevingen en de andere niet. Terwijl de schade exact hetzelfde is. Dit veroorzaakt irritatie. Dat doet het woongenot geen goed.”
“Beperken van verkeersoverlast, ook in de kleine kernen neemt het verkeer fors toe.”
“Voorzieningen voor jeugd en senioren, op korte afstand.”
Meer informatie en inzichten
Meer weten over welzijn in de provincie Groningen? Bekijk of download de Monitor Brede Welvaart Groningen 2024 (PDF) voor meer informatie en inzichten, zoals bijvoorbeeld de uitdagingen met betrekking tot het versterken van de brede welvaart in Groningen.
Verantwoording indicatoren
In de regionale Monitor Brede Welvaart (rMBW) van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) wordt het welzijn in Groningen gemeten met de mate waarin men tevreden is met het leven en de tevredenheid met vrije tijd. We vullen deze indicatoren aan met regionale inzichten vanuit het Groninger Panel. We kijken naar de tevredenheid met het aanbod van sport en culturele voorzieningen. Ook voegen we de ervaren leefbaarheid toe; hoe waardeert men de leefbaarheid in eigen dorp of wijk en wat zijn de verwachtingen voor de toekomstige leefbaarheid.
