Geoorloofd verzuim
Geschreven op 10 april 2020
De omvang van geoorloofd verzuim blijft (nog vaak) onderbelicht, maar vraagt om een aanpak op meerdere niveaus.
Aanleiding
Uit schoolregistraties blijkt dat soms meer dan 30% van de leerlingen meerdere weken per jaar geoorloofd afwezig is. Vaak of langdurig verzuimen kan duiden op onderliggende problemen en het kan de leerprestaties beïnvloeden. De afgelopen jaren investeerden scholen en gemeenten veel tijd in de aanpak van thuiszitters en ongeoorloofd verzuim. De omvang van geoorloofde verzuim[1] blijft buiten beeld doordat dit niet wordt gemeld. Daarom brachten Sociaal Planbureau Groningen en Samenwerkingsverband Groningen Ommelanden (SWV GO) het geoorloofd verzuim in beeld.
Uitdaging
Kinderen die vaak of langdurig verzuimen, lopen kans op achterstanden. En niet zelden leidt verzuim tot uitval. Kinderen die op school uitvallen, hebben minder kansen op de arbeidsmarkt. Redenen voor geoorloofd verzuim zijn interessant om in kaart te brengen. Het levert inzicht in het hoe en waarom van het verzuim en brengt mogelijke onderliggende oorzaken in beeld.
Aanpak
We hebben het onderzoek in verschillende fasen opgedeeld. In fase 1 onderzochten we de omvang en frequentie van het geoorloofd verzuim binnen het SWV GO. We analyseerden verzuimgegevens over het schooljaar 2017-2018 van 39 vo- en drie vso-scholen.
In fase 2 gingen we in gesprek met professionals over de achtergronden en de aanpak van geoorloofd verzuim. Het gaat om professionals vanuit het onderwijs, maar bijvoorbeeld ook jeugdartsen, CCJG-medewerkers, beleidsambtenaren jeugd en leerplichtambtenaren. Ook Professionals noemden een aantal risicofactoren en beschermende factoren in relatie tot verzuim. In deze fase vroegen we ook leerlingen naar verzuimredenen.
We hebben in dit onderzoek samengewerkt met 42 scholen, die samen 11.615 leerlingen tellen.
Resultaten
Uit het onderzoek kwam naar voren dat in totaal 32% van de leerlingen 64 uur of meer geoorloofd afwezig was. 15% was zelf meer dan 100 uur afwezig. 3% van de leerlingen verzuimde nooit. De verschillende regio’s lieten een verschillend beeld zien.
We ontdekten dat er vaak een lage verzuimdrempel is, zowel bij ouders als bij kinderen. Dat betekent dat er in veel gevallen niet veel voor nodig is om een dag niet naar school te gaan. Ook bleek dat de scholen niet altijd een heldere verzuimaanpak hebben. Dat werkt meer verzuim in de hand.
Op basis van alle bevindingen hebben we advies uitgebracht aan de SWV GO. Onze adviezen luidden:
- Zet in op preventieve maatregelen
- Maak snelle interventie mogelijk bij verzuim
- Realiseer preventieve inzet en effectieve samenwerking bij langdurig verzuim
De omvang van geoorloofd verzuim blijft (nog vaak) onderbelicht, maar vraagt om een aanpak op meerdere niveaus.
Ons onderzoek is niet onopgemerkt gebleven. Zomer 2019 hebben we de eerste uitkomsten van het onderzoek gepresenteerd voor vele geïnteresseerden uit de provincie Groningen. Landelijk is er met veel belangstelling gereageerd door Marc Dullaert. Hij is aanjager van het Thuiszitterspact. Het Thuiszitterspact moet ervoor zorgen dat in 2020 geen enkel kind langer dan drie maanden thuiszit zonder een passend onderwijs- of zorgaanbod.
[1] Bij geoorloofd verzuim is een leerling afwezig zonder dat er sprake is van schoolverzuim vanwege ziekte, schorsing, een religieuze verplichting, huwelijk of uitvaart en schoolverlof buiten school vakanties als dat door beroep ouders niet mogelijk is. Ouders dienen dit verzuim te melden (indien mogelijk vooraf) bij de school.
Gerelateerd:
