Monitoring 2021 Nationaal Programma Groningen beschikbaar
Geschreven op 25 november 2021
“Voor zowel de provincie als de vijf gemeenten blijft gelden dat zij behoren tot de gebieden met de laagste brede welvaart van Nederland.”
De Monitor 2021 van Nationaal Programma Groningen is beschikbaar. Hierin is de ontwikkeling van Groningen op het gebied van brede welvaart en vier programma-ambities inzichtelijk gemaakt. De monitor geeft verder inzicht in de samenstelling en totstandkoming van de huidige projectenportefeuille. Naast feitelijke inzichten op basis van openbare data, geeft de monitor ook een beeld van de ervaringen van Groningers als het gaat om de onderwerpen waar Nationaal Programma Groningen zich op richt. Sociaal Planbureau Groningen voert samen met E&E advies en Aletta Advies de structurele monitoring en evaluatie van Nationaal Programma Groningen uit.
De brede welvaart is ten opzichte van de nulmeting onveranderd
In deze eerste monitor treden vrijwel geen verschillen op in de brede welvaart ten opzichte van de nulmeting. Dat komt doordat slechts 3 van de 30 onderliggende BWI-factoren zijn geactualiseerd. De uitgangsituatie van de provincie Groningen en de vijf gemeenten die centraal staan in Nationaal Programma Groningen is hierdoor onveranderd. Voor zowel de provincie als de vijf gemeenten blijft gelden dat zij behoren tot de gebieden met de laagste brede welvaart van Nederland.
Groningers zijn overwegend tevreden
Naast de objectieve cijfers is ook aan de Groningers zelf gevraagd hoe het met hen gaat. De beleving van de werkgelegenheid is nauwelijks veranderd en redelijk positief te noemen. Ook zijn Groningers over het algemeen tevreden met leefbaarheid, eigen woning, kwaliteit van het landschap en het leven in het algemeen. Tussen de gemeenten is sprake van kleine verschillen. Elementen die volgens inwoners van belang zijn voor het behoud van de leefbaarheid in de toekomst zijn: behoud van voorzieningen, beschikbaarheid van voldoende woonruimte en de bereikbaarheid van de regio. Meer dan de helft van de ondervraagde inwoners is van mening dat het de goede kant op gaat met Groningen. Gemiddeld en in algemene zin gaat het overwegend goed in Groningen, maar dat geldt niet voor alle Groningers. Achter deze gemiddelden gaan verschillen schuil. Zo heeft schade door gaswinning een duidelijke impact op de ervaren leefbaarheid van Groningers. Meer schade hangt samen met een grotere achteruitgang in de ervaren leefbaarheid in het afgelopen jaar en met een lagere waardering voor de leefbaarheid en het landschap in het algemeen.
Is er sprake van een tegenstelling?
Opvallend is dat de ervaringen inwoners van de aardbevingsgemeenten aanzienlijk positiever zijn dan dat je op basis van de gesignaleerde knelpunten, zoals lager opleidingsniveau, hogere werkloosheid, lager inkomen of problematische schulden, zou verwachten. Op het eerste gezicht lijkt er sprake te zijn van een tegenstelling. Een eerste mogelijke verklaring hiervoor is de hoge waardering van Groningers voor ‘gelukkig’, ‘gezond’, ‘leefkwaliteit’, ‘ruimte’ en ‘veiligheid’ (aspecten van brede welvaart die Groningers het meest belangrijk vinden). Een tweede mogelijke verklaring is dat de beleving van mensen sterk wordt beïnvloed door een (onbewuste) vergelijking met de directe omgeving: hebben de buren het vergelijkbaar? Dan heeft een lager inkomen niet veel impact op de tevredenheid met het leven. Heeft de directe (woon)omgeving het veel ruimer? Dat kan de ervaring juist versterken.
Ontwikkelingen nog niet het gevolg van projecten en programma’s
In deze eerste jaarlijkse monitor van Nationaal Programma Groningen is ook gekeken naar de projectenportefeuille. Op 31 december 2020 was bijna 65% van het totaal aan beschikbare middelen gereserveerd voor diverse programma’s. Van deze € 734,5 miljoen aan gereserveerde middelen is ongeveer de helft toegekend aan goedgekeurde projecten. Met name in lokale en provinciale programma’s dienen nog veel projecten tot stand te komen om de gereserveerde middelen ook uit te kunnen geven. Ook in het programma Toukomst is nog geen geld toegekend aan projecten. Over de gehele breedte van het programma zijn daarnaast nog relatief weinig van de toegekende middelen daadwerkelijk uitgegeven. Veel projecten bevinden zich nog in de voorbereidende fase en of in de eerste fase van uitvoering. De projecten die wel zijn afgerond zijn veelal kleinschalig, waardoor de verwachte impact van deze projecten klein is.
Lees ook de opdrachtbeschrijving van de evaluatie Nationaal Programma Groningen.
Bekijk de Monitor 2021 – Structurele monitoring Nationaal Programma Groningen hier
