Van deelname tot zeggenschap: hoe gemeenten jeugdparticipatie vormgeven
Geschreven op 3 november 2025
“Jongeren geven aan dat zij zich serieuzer genomen voelen wanneer duidelijk is wat er met hun input gebeurt.”
In Nederland hebben jongeren het recht om mee te praten over beleid dat hen aangaat, zoals vastgelegd in het VN-Kinderrechtenverdrag. Toch blijkt dit in de praktijk vaak onvoldoende gerealiseerd. Sociologie-student Vera Eisen onderzocht tijdens haar afstudeerstage de vraag hoe gemeenten in Groningen en Drenthe vormgeven aan jeugdparticipatie en welke factoren bijdragen aan de effectiviteit ervan.
Ingezette vormen van jeugdparticipatie
Vera interviewde tijdens haar stage zeven beleidsmedewerkers die verantwoordelijk zijn voor jeugdparticipatie in een Groningse of Drentse gemeente. Daarnaast sprak zij vier jongeren die actief betrokken zijn bij jeugdparticipatie in hun gemeente of provincie. Uit de interviews blijkt dat gemeenten jeugdparticipatie op uiteenlopende manieren invullen. Er worden verschillende methoden gebruikt, zoals jongerenraden, digitale platforms, gesprekken of projecten als de ‘Club van 16’. Met de inzette vormen worden jongeren geraadpleegd en om advies gevraagd, maar daar blijft het ook vaak steken. De thema’s waarop participatie wordt toegepast zijn meestal onderwerpen die jongeren direct raken. Hoewel de variatie in methoden groot is, ontbreekt het vaak aan vaste structuren of beleidsmatige verankering.
Succesfactoren die jeugdparticipatie effectief maken
Jeugdparticipatie zorgt volgens beleidsmakers voor een goede aansluiting bij de leefwereld van jongeren. Daarbij is het goed om samen te werken met organisaties die dichtbij jongeren staan. Een laagdrempelige aanpak moet ervoor zorgen dat een brede groep jongeren wordt bereikt. Maar ook een goede terugkoppeling van uitkomsten, beslissingen of beleid is van belang. Daar ontbreekt het nog vaak aan. Jongeren geven aan dat zij zich serieuzer genomen voelen wanneer duidelijk is wat er met hun input gebeurt. Beleidsmedewerkers erkennen deze uitdaging en benoemen dat jeugdparticipatie deels afhangt van persoonlijke inzet. Daarnaast spelen beperkte capaciteit en het ontbreken van structurele borging een rol.
Aanbevelingen
Op basis van de interviews en verdiepende literatuurstudie kwam Vera tot de volgende vijf aanbevelingen om jeugdparticipatie verder te verankeren in beleid:
- Zorg voor vaste structuren met enige flexibiliteit.
- Geef altijd duidelijke terugkoppeling en informeer jongeren over de invloed van beleid op hun leven.
- Werk samen met scholen en partners dichtbij jongeren en maak het laagdrempelig.
- Verklein de kloof tussen de gemeente en jongeren.
- Ga verder met jeugdparticipatie, experimenteer en kijk wat werkt.
Benieuwd hoe Sociaal Planbureau Groningen en Trendbureau Drenthe werk maken van jeugdparticipatie?
