Bewonersparticipatie in energietransitie nog beperkt
Geschreven op 28 februari 2020
“Deze uitkomsten geven onder andere aan dat er speciale aandacht nodig is voor inwoners die niet willen participeren; in het bijzonder onder de groep die in armoede leeft.”
Vanuit nieuwe wet- en regelgeving (Klimaatwet, Regionale Energie Strategie, gemeentelijke Transitievisies Warmte en Omgevingswet) krijgen inwoners de komende jaren een steeds belangrijkere rol in plan- en besluitvorming van lokale groene energieprojecten en de verduurzaming en gasvrij maken van hun eigen wijken en woningen. Er zijn verschillenden vormen van inwonersparticipatie voorzien, bijvoorbeeld bij beleids- en/of planvorming of door bepaalde financiële constructies waarbij inwoners mede-eigenaars worden van lokale projecten. Recent onderzoek van Sociaal Planbureau Groningen laat zien dat inwonersparticipatie in de energietransitie nog in beperkte mate speelt.
Beperkte participatie onder Groningers in energietransitie
8% van de Groningers geeft aan op dit moment daadwerkelijk betrokken te zijn bij de plannen en activiteiten op het gebied van duurzame energie in hun buurt of wijk. Een kwart van deze groep is actief in een lokale energiecoöperatie.
In totaal is 15% van de Groningers aangesloten bij een energiecoöperatie; van deze groep is slechts één vijfde daadwerkelijk betrokken geweest bij de planvorming hieromtrent.
Over het geheel genomen heeft een groep van 16% het gevoel inspraak te kunnen hebben op plannen en activiteiten op het gebied van duurzame energie in hun buurt of wijk. Lager opgeleiden hebben daar wat minder vertrouwen in (9%).
Bijna een kwart van de Groningers (24%) heeft daarentegen het gevoel dat dergelijke plannen en activiteiten hen worden opgedrongen.
Merendeel Groningers wil graag betrokken worden
De meeste Groningers (73%) geven aan graag betrokken te willen worden bij energie-initiatieven in hun directe woonomgeving. Bijna één op de vijf Groningers heeft daar echter geen behoefte aan. Dit is vergelijkbaar met eerder panelonderzoek in 2015, waarbij een even grote groep aangaf niet betrokken te willen worden bij milieu-georiënteerde buurtinitiatieven. Dit speelt meer dan gemiddeld bij lageropgeleiden en lagere inkomensgroepen (inkomen lager dan € 1000,- per maand): circa een derde van deze groep wil niet betrokken worden.
Deze onderzoeksuitkomsten wijzen erop dat onder Groningers de inwonersparticipatie in de energietransitie momenteel nog in beperkte mate speelt, maar dat er tegelijkertijd wel een hoge bereidheid toe is. Het is te verwachten dat door de recente en aankomende wettelijke en beleidsmatige veranderingen de inwonersparticipatie de komende jaren snel zal toenemen. Ook geven deze uitkomsten aan dat er speciale aandacht nodig is voor inwoners die niet willen participeren; in het bijzonder onder de groep die in armoede leeft. Sociaal Planbureau Groningen zal de ontwikkelingen de komende jaren op de voet volgen door panelonderzoek en verdiepend onderzoek.
Onderzoeksverantwoording
Sociaal Planbureau Groningen stelde via het Groninger Panel aan inwoners van 18 jaar en ouder enkele vragen over milieu, duurzaamheid en de energietransitie. Tussen 6 en 23 december 2019 vulden 4.049 inwoners een digitale vragenlijst in.
