Positieve ontwikkelingen in brede welvaart in Groningen, maar inhaalslag blijft uit
Geschreven op 26 november 2024
“Nationaal Programma Groningen heeft de overkoepelende doelstelling om, naarmate de uitvoering van het programma vordert, de brede welvaart en het imago van de regio Groningen te verbeteren. ”
De brede welvaart – het totaal van zaken die bijdragen aan de kwaliteit van leven, zoals werk, onderwijs en gezondheid – ontwikkelt zich positief in de gemeenten binnen het aardbevingsgebied en in de provincie Groningen als geheel. Dit blijkt uit de Monitor 2024, waarin jaarlijks de voortgang van Nationaal Programma Groningen wordt gevolgd. Toch blijft een inhaalslag uit: op bijna alle terreinen blijft de brede welvaart in Groningen en de aardbevingsgemeenten, met uitzondering van Het Hogeland, achter bij referentiegroepen.
Regio maakt vooruitgang
Op meer dan de helft van de indicatoren scoort Groningen beter dan bij de start van het programma. Zo zijn er meer banen dan ooit, met een historisch laag werkloosheidspercentage en een hoog aantal werkenden. Ook het besteedbare inkomen van huishoudens in zowel de provincie als de aardbevingsgemeenten is gestegen. Een ander positief punt is de daling van de uitstoot van broeikasgassen, ondanks de economische groei.
Nationaal Programma Groningen in volle uitvoering
Na vijf jaar – halverwege de looptijd van het programma – is meer dan de helft van de beschikbare middelen toegekend aan projecten. Veel projecten zijn in uitvoering, enkele zijn afgerond, en circa 25% van het budget is daadwerkelijk besteed. Deze projecten richten zich onder andere op economie, werken en leren, leefbaarheid, en natuur en klimaat.
Resultaten nog niet goed zichtbaar
De effecten van de ingezette projecten worden nog niet volledig weerspiegeld in de Monitor 2024. Dat komt doordat de gebruikte data vaak een vertraging van twee jaar heeft, waardoor de huidige cijfers betrekking hebben op een periode waarin veel projecten nog in de opstartfase zaten. De monitor wordt daarom vooral gebruikt om te beoordelen of Groningen in de juiste richting beweegt.
Biodiversiteit: zorgwekkende achteruitgang
Nieuw in de Monitor 2024 is een verdieping op biodiversiteit en landschappelijke kwaliteit. Hoewel sommige natuur- en klimaatindicatoren positieve ontwikkelingen laten zien, is de biodiversiteit in Groningen sterk achteruitgegaan, vooral op boerenland. Dit effect is in Groningen nog sterker dan in de rest van Nederland, waar zeventig procent van het landschap uit landbouwgrond bestaat. De verslechtering heeft een grote negatieve impact op de regio.
Momenteel zijn er binnen Nationaal Programma Groningen 17 projecten gericht op het verbeteren van de biodiversiteit. Deze zijn nog in uitvoering, waardoor de resultaten nog niet zichtbaar zijn.
Conclusie
De brede welvaart in Groningen laat op veel vlakken verbetering zien, maar de provincie blijft achter in vergelijking met referentiegroepen. Hoewel de resultaten van projecten nog niet volledig meetbaar zijn, zorgen stijgende inkomens, lage werkloosheid en afnemende uitstoot voor positieve ontwikkelingen. Tegelijkertijd vraagt de zorgwekkende achteruitgang van de biodiversiteit om urgente en gerichte acties.
Bekijk de Monitor Nationaal Programma Groningen 2024 (PDF)
Sociaal Planbureau Groningen vormt samen met KplusV (voormalig E&E advies) en Aletta Advies het consortium dat het programma jaarlijks monitort en evalueert.
