Gezondheid, welbevinden en bewegen in Groningen

Geschreven op 16 november 2022

“Een groot deel van de Groningers wil werken aan een betere gezondheid voor zichzelf, vaak rondom stress, gewicht, voeding en bewegen.”

Groningers zijn over het algemeen (zeer) tevreden met hun gezondheid en het leven. Dit positieve beeld is niet voor iedereen in Groningen gelijk. Met name jongeren ervaren (veel) stress en voelen zich minder vaak gelukkig. Een groot deel van de Groningers wil werken aan een betere gezondheid voor zichzelf, vaak rondom stress, gewicht, voeding en bewegen. Dit blijkt uit onderzoek dat Sociaal Planbureau Groningen deed onder ruim 2.500 Groningse inwoners over hun ervaren gezondheid en welbevinden. De uitkomsten van dit onderzoek bieden handvatten voor het positieve gezondheidsbeleid van gemeenten.

Groningers zijn over het algemeen tevreden met hun leven en algemene gezondheid

De reeks aan crisissituaties waar Groningers mee te maken hebben, zoals de coronapandemie, de torenhoge inflatie (vooral door de stijgende gasprijzen) en de aardbevingen, laten steeds duidelijker het belang van een goede gezondheid naar voren komen. Daarbij gaat gezondheid niet alleen om de afwezigheid van lichamelijke klachten, maar ook om hoe mensen zich mentaal voelen, of ze zichzelf kunnen redden in het dagelijkse leven en of ze een omgeving hebben die activeert en – waar nodig – ondersteunt.

In Groningen geven de meeste mensen een 8 aan hun algemene gezondheid en aan de tevredenheid met hun leven. Gemiddeld geven de Groningers respectievelijk een 7,4 en een 7,5 voor deze twee aspecten. Opvallend is dat jongeren (18-34 jarigen) vaker een onvoldoende geven als het gaat om de tevredenheid met het leven, terwijl de tevredenheid met hun gezondheid nauwelijks afwijkt van oudere inwoners.

Positieve gezondheid varieert met opleiding en leeftijd

Groningers zijn gevraagd naar hoe het met hen gaat op het gebied van hun positieve gezondheid. Er zijn 6 pijlers die hieraan bijdragen: dagelijks functioneren, mentaal welbevinden, kwaliteit van leven, zingeving, lichaamsfuncties en meedoen.

Met name het opleidingsniveau van Groningers blijkt een bepalende factor te zijn voor positieve gezondheid. Op alle zes de pijlers scoren inwoners met een hoog opleidingsniveau het beste. Zo weten hoger opgeleiden beter hoe ze zorgen voor een goede gezondheid, kunnen ze zich vaker goed concentreren, hebben ze meer vertrouwen in de eigen toekomst en beschikken ze over een sterker sociaal netwerk.

Ook de leeftijd van de respondenten is van invloed op hun positieve gezondheid. Over het algemeen ervaren ouderen meer evenwicht, zitten ze lekkerder in hun vel en zijn ze gelukkiger. Jongeren daarentegen ervaren meer zingeving in hun leven dan ouderen; ze hebben idealen die ze willen bereiken, ze willen blijven leren en hebben vertrouwen in de toekomst. Opvallend genoeg geven vooral jongeren aan dat zij problemen ondervinden met hun concentratievermogen. Als we kijken naar de pijler ‘meedoen’ dan zien we dat contact met anderen beter wordt naarmate de leeftijd toeneemt en dat de oudere leeftijdsgroepen vaker het gevoel hebben erbij te horen.

Wat vinden de Groningers van hun leefstijl?

Om lekker in je vel te zitten is het ook belangrijk om met je (fysieke) gezondheid bezig te zijn. Ruim de helft van de Groningers (53%) geeft aan vaak bezig te zijn met gezond en vitaal blijven. Ruim 1 op de 10 is hier zelfs (bijna) altijd mee bezig. Over het algemeen zijn vrouwen hier vaker actief mee bezig dan mannen.

Groningers hechten vooral belang aan goede voeding; bijna 84% geeft aan dit (heel) belangrijk te vinden. Dit vertaalt zich ook in een prima zelfscore op eetgedrag (gemiddeld een 7,5), waarbij maar 6% zichzelf een onvoldoende geeft. Ze zijn echter minder tevreden met hun sport- en beweeggedrag: de gemiddelde score is een 6,7, waarbij een kwart zichzelf een onvoldoende geeft. Overigens geeft 6 op de 10 Groningers aan dagelijks matig intensief te bewegen. Een klein deel (15%) sport (daarnaast) dagelijks.

Gezondheidsdoelen

Maar willen we ook iets veranderen aan ons gedrag? Hebben we bepaalde gezondheidsdoelen waar we aan willen werken? Zeker! Omgaan met stress staat hierbij op nummer 1, op de voet gevolgd door werken aan een gezonder gewicht en minder ongezond eten. Ook meer sporten/bewegen wordt door veel mensen genoemd als doel. Voor alle doelen geldt dat de meeste mensen dit op de korte termijn (binnen 6 maanden) willen doen.

Stress: omgaan met stress wordt door 51% van de Groningers genoemd als doel om aan te werken. De meeste mensen ervaren stress van studie en/of werk (44%) en familieomstandigheden (37%). Een kwart van de mensen in Groningen ervaart stress door aardbevingsschade. Over het algemeen ervaren jongeren meer stress dan ouderen. Voor jongeren zijn de voornaamste redenen tot stress studie en/of werk, financiën en psychische klachten.

Gezonder gewicht: Het behalen van een gezonder gewicht wordt door 50% van de Groningers genoemd. De jongste leeftijdsgroep (18-34 jaar[1]) is de enige groep die dit doel niet in de top 3 heeft staan.

Minder ongezond eten: 49% van de Groningers wil minder ongezond eten. Vrouwen hebben dit doel vaker dan mannen (47% tegenover 40%). Ook jongeren en hoger opgeleiden geven dit doel vaker op (respectievelijk 62% onder 18 tot 34-jarigen tegenover 26% onder 75-plussers, en 47% onder hoog opgeleiden tegenover 32% onder laag opgeleiden). De belangrijkste reden die mensen momenteel tegenhoudt om zo gezond te eten als zij zouden willen, is dat zij gezonde voeding te duur vinden.

Meer sporten/bewegen: 42% wil meer gaan sporten/bewegen. Mensen geven aan dat dit hen een goede/betere gezondheid oplevert, meer conditie en spierkracht, en mensen vinden het fijn dat ze hierdoor buiten zijn. De top 3 redenen die mensen opgaven om niet te sporten zijn: Ik beweeg al genoeg (73%); Ik heb te weinig tijd/te veel andere verplichtingen (49%); Het is te duur (34%). Het is de vraag of laatstgenoemde reden vóór de hoge inflatiecijfers ook zo belangrijk was voor Groningers.

Ook hebben we gevraagd van wie de respondenten hulp zouden willen bij het behalen van deze doelen. Over het algemeen vindt men dat dit een individuele verantwoordelijkheid is, en worden de partner/huisgenoot en familie en vrienden het vaakst genoemd om hierbij te helpen. De jongere leeftijdsgroepen noemen iets vaker dan de oudere leeftijdsgroepen dat een deel van de verantwoordelijkheid ook bij de overheid ligt. Dit geldt met name voor het stimuleren van beweging, het bevorderen van gezond eten en het verminderen van alcohol-, tabak-, en drugsgebruik, en juist minder voor het omgaan met stressvolle situaties en het maken van sociale contacten.

Meer informatie over de resultaten van deze panel uitvraag worden beschikbaar gesteld op de website van Sociaal Planbureau Groningen. Houd de website in de gaten!

[1] Gehanteerde leeftijdsgroepen: 18-34, 35-49, 50-64, 65-74, 75 en ouder.