Betaalbaarheid van zorg

De Zorgkaart Groningen geeft inzicht in de betaalbaarheid van de zorg voor inwoners. Dit is één van de factoren die de toegankelijkheid van de zorg bepalen. Hierbij gaat het erom in hoeverre de kosten van zorg inwoners belemmeren om benodigde zorg te gebruiken.

Ervaren betaalbaarheid

  • Eén op de zeven Groningers (14%) vindt de zorgkosten een belemmering om zorg te gebruiken, blijkt uit onderzoek uit 2017 (Groninger Panel).
  • Van degenen die daadwerkelijk zorg nodig hadden in het jaar voorafgaand aan het onderzoek, zegt 23% die zorg geheel of gedeeltelijk niet te hebben ontvangen vanwege de hoge kosten. Onderstaand figuur geeft aan welke zorg het betreft:
  • De zorgkosten vormen vooral een belemmering voor behandeling door een medisch specialist en voor gebruik van medicijnen. Dat komt overeen met landelijke analyses van Nivel (2015) waaruit blijkt dat mensen vooral besparen op geneesmiddelen en het niet gebruik maken van een verwijzing.

Betalingsachterstand zorgverzekering

Een ‘hard cijfer’ over de betaalbaarheid van de zorg is het aandeel inwoners dat een betalingsachterstand heeft bij de zorgverzekering. Een indicator hiervoor wordt door CBS ‘wanbetalers zorgverzekering’ genoemd.

  • Pekela is in de provincie Groningen de gemeente met het grootste aandeel ‘wanbetalers’, namelijk 3,1%.
  • De drie wijken met de meeste ‘wanbetalers’ zijn:
    • Delfzijl-Noord (3,6%) in de gemeente Eemsdelta;
    • Beerta (3,4%) in de gemeente Oldambt;
    • Foxham/Hoogezand-Noord in de gemeente Midden-Groningen (3,2%).

Toelichting

Duiding: Toelichting op de figuren - Lees verder

De Zorgkaart laat op het gebied van de betaalbaarheid voor inwoners zien dat…

  • één op de zeven Groningers (14%) de zorgkosten een belemmering vindt om zorg te gebruiken (Groninger Panel, 2017). Aannemelijk is dat het hierbij vooral gaat om Groningers met een laag inkomen en/of schulden. Maar ook mensen met een hoger opleidingsniveau zien vaker dan gemiddeld af van zorggebruik vanwege de kosten (Groninger Panel, 2017).
  • langdurige betalingsachterstanden bij de zorgverzekering het vaakst voorkomen in het oostelijk deel van de provincie Groningen (met uitzondering van Westerwolde), net als geregistreerde problematische schulden in het algemeen.

De Zorgkaart in breder perspectief

(Ervaren) zorgkosten

Via de belastingen, de zorgverzekeringspremie, het eigen risico en/of de eigen bijdrage moet elke 18+’er meebetalen aan de zorg. Er zijn diverse maatregelen om de nettokosten voor mensen met een laag inkomen te beperken (waaronder de inkomensafhankelijke zorgtoeslag, het abonnementstarief Wmo en de inkomensafhankelijke eigen bijdrage Wlz). Maar in de beleving van veel Groningers is (sommige) zorg toch te duur.

De kosten die de gebruiker moet betalen voor de in de figuur genoemde vormen van zorg, kunnen het eigen risico Zvw, de eigen bijdrage Wlz of Wmo dan wel de volledige kosten betreffen. Dit laatste geldt als mensen niet verzekerd zijn voor de betreffende zorg of geen verwijzing krijgen van hun huisarts. (Fysiotherapie en tandarts vallen grotendeels buiten de basisverzekering; voor verzekerde medisch specialistische hulp, medicijnen en psychische hulp is een verwijzing nodig). Wat betreft de thuiszorg: deze kan geleverd worden vanuit de Zvw, de Wlz of de Wmo. Voor thuiszorg vanuit de Wlz of Wmo geldt een eigen bijdrage. De Wmo kent sinds 2020 een abonnementstarief van € 19,00 per maand. Ten tijde van het onderzoek was de eigen bijdrage Wmo inkomensafhankelijk.

Betalingsachterstanden premie Zvw

Mensen die zes maanden of langer hun zorgverzekeringspremie niet hebben betaald, worden als ‘wanbetalers zorgverzekering’ aangeduid. Zij moeten maandelijks een ‘bestuursrechtelijk zorgpremie’ van € 141,50 betalen, tot dat hun schuld is afgelost. In die periode hebben ze recht op zorg uit het basispakket Zvw. De aanvullende verzekering mag door de Zorgverzekering worden gestopt. Met andere woorden: ‘wanbetalers zorgverzekering’ zitten echt in de problemen.

Leven in armoede of schulden is sowieso stressvol. Waar armoede of schulden ertoe leiden dat mensen niet de zorg (kunnen) gebruiken die nodig is, levert dat gezondheids- en financiële risico’s op. Klachten kunnen verergeren, met als gevolg minder welbevinden en een zwaardere zorgvraag. Vroegsignalering van en vroegtijdige hulpverlening bij problematische schulden is daarom ook voor de gezondheid van belang. (Mede door gewijzigde wetgeving per 2021, krijgt de vroegsignalering van betalingsachterstanden extra aandacht van gemeenten, wooncorporaties, zorgverzekeraars e.a.).

In samenwerking met    Logo provincie Groningen

Medewerker

Martin Bakker

Onderzoeker

Delen via social media

Delen via social media

Betrokken medewerkers

Meer weten?

Neem contact op met één van de betrokken medewerkers

Gerelateerd nieuws

Jeugd, Onderwijs en Arbeidsmarkt

Groninger Jeugdpanel: armoede en jongeren

Brede Welvaart

Onderzoek naar de brede-welvaartseffecten van de Lelylijn

Overig nieuws

Jaarverslag 2023: Volop in ontwikkeling

Directeur-bestuurder Roos Jelier kijkt terug op 2023, een jaar vol ontwikkeling. Zowel om ons heen als binnen onze organisatie. Zo gingen we onverwachts niet één, maar twee keer naar de stembus. Dit leidde niet alleen landelijk tot een flinke politieke verschuiving, maar ook in de Provinciale en Gedeputeerde Staten van Groningen. Veel Statenle

Brede Welvaart

Nieuwe ronde Leerlab Brede Welvaart

De noordelijke planbureaus (Sociaal Planbureau Groningen, Trendbureau Drenthe en Planbureau Fryslân) en de Noordelijke Academie voor Openbaar Bestuur starten een nieuwe ronde van het Leerlab Brede Welvaart! Je hoort de term brede welvaart overal, maar wat kun je er als beleidsadviseur nu mee? In dit Leerlab leren we je met een aantal too

Aardbevingen

Veel stress bij Groningers vanwege de gaswinningsproblematiek, ook onder ouderen

De gaswinningsproblematiek heeft nog altijd veel effect op mensen in Groningen. Uit vragenlijstonderzoek blijkt dat mensen die meerdere keren schade aan hun woning hadden, een steeds slechtere gezondheid hebben. Daarnaast laten interviews met ouderen een sterke impact zien op hun vertrouwde omgeving en sociale netwerk. Toch lijkt er een voorzichtig

Publicaties

Jaarverslag 2023: Volop in ontwikkeling

Aardbevingen

Rapport ‘Ouderen in het gaswinningsgebied: inzichten uit een kwalitatieve studie. Gronings Perspectief fase 4’

Aardbevingen

Rapport ‘De psychosociale impact van de gaswinningsproblematiek op bewoners in 2023: Gronings Perspectief fase 4’